Chu kỳ bất động sản chính là mấu chốt quan trọng nhất của việc đầu tư bất động sản, chỉ có hiểu rõ chu kỳ giúp chúng ta mua và bán đúng thời điểm thuận lợi mang lại lợi nhuận cao, an toàn cho các khoản đầu tư của chúng ta. Và theo thôi chia các loại chu kỳ trong bất động sản như sau:
- Chu kỳ chính trị
- Chu kỳ Bất động sản
- Chu kỳ vùng đất
- Chu kỳ dự án
- Chu kỳ môi giới
Đây là cách chia chia sẻ của riêng tôi, có thể chưa đúng nhưng anh chị cứ xem có phù hợp và đúng với thực thế không. Mục tiêu và mong muốn trong suốt cuốn sách này vẫn luôn là giúp cho anh chị đầu tư bất động sản an toàn và hiệu quả.
Xem thêm căn hộ Takashi Ocean Suite tại đây
Giờ chúng ta sẽ đi chi tiết vào từng loại chu kỳ và tôi đã viết ở trên, đầu tiên là CHU KỲ CHÍNH TRỊ:
Thường thì đây là chu kỳ không được nhắc đến chính thức trên sách báo nào, mà chỉ do cảm nhận và trải nghiệm của mỗi người khi đầu tư, việc một ai đó lên đứng đầu một công ty và tùy vào tính cách cương, hay nhu, mạnh mẽ quyết liệt, hướng nội, hướng ngoại, ưu tiên phát triển vào đâu? đều ảnh hưởng rất lớn đến đường hướng phát triển công ty đó. Tôi nghĩ chính trị cũng như vậy. Việc nhà LÃNH ĐẠO đất nước là ai? Trong giai đoạn tại vị của mình đều ảnh hưởng rất lớn đến thị trường bất động sản. Vốn là thị trường bị ảnh hưởng lớn bởi chính sách vĩ mô phát triển cơ sở hạ tầng. Trong phần này chúng ta sẽ không đi quá chi tiết.
Thứ 2 là chu kỳ bất động sản, Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, vì thế chu kỳ kinh tế đứng thứ 2, như hầu hết các ngành kinh doanh khác bất động sản là một ngành có chu kỳ, có lên xuống phụ thuộc vào nhu cầu.
Trong lịch sử phát triển bất động sản Việt Nam anh chị chị cần lên Google tìm kiếm thông tin là không thiếu những giai đoạn phát triển kinh tế. Từ bao cấp, chuyển sang kinh tế thị trường, hội nhập, hòa nhập hay không hòa tan. Có thể nói kinh tế và bất động động luôn song hành.
Theo cách tìm hiểu của tôi tôi chia làm 04 giai đoạn lớn, từ sau thời kỳ bao cấp từ 1991 -1998, sau đó 2000- 2006, 2008 – 2012, 2013 -2020 như vậy mỗi kỳ ngắn dài từ sôi nổi, phát triển, thắt chặt, u ám đều trong thời gian từ 6-10 năm.
Trong giai đoạn mà tôi được chứng kiến và có trải nghiệm là 2013-2020 đây là chu kỳ mà bất động sản phát triển rực rỡ nhất và gần hoàn chỉnh nhất cũng là vì đi cùng với sự phát triển kinh tế đất nước. Trong giai đoạn này cho chúng ta rất nhiều bài học về đầu tư bất động sản.
Trước khi nói sâu về giai đoạn 2013-2020 anh chị nên tìm hiểu về giai đoạn 1991-1998 với câu chuyện về Tăng Minh Phụng, Hay giai đoạn 2008-2012 với nhiều điều chỉnh vĩ mô, giai đoạn mới, nhiều sai phạm. Để cảm nhận được rõ giai đoạn 2013-2020 và chu kỳ tiếp theo.
Trong giai đoạn 2013-2020 nếu ai mua bất động sản trong 2 năm đầu với tầm nhìn 5 năm tại các khu vực ven đô thị hay các vùng đất du lịch đều lãi lớn. Tôi nghĩ chỉ cần nói thế anh chị hiểu tầm quan trọng của việc nghiên cứu chu kỳ bất động sản. Thế nên khi bắt đầu đầu tư bất động sản anh chị luôn hỏi ta đang trong giai đoạn nào của thị trường?
Quay trở lại 2013-2020 trước đó là quãng thời gian dài bất động sản đóng băng với hàng loạt các dự án ma bởi các chủ đầu tư không có năng lực, có các dự án nhờ quan hệ, dự án bỏ hoang, những quy hoạch treo, người dân tích tiền gửi ngân hàng, chỉ giao dịch ít đất thổ cư tại địa phương, tiềm năng các vùng đất bị lãng quên… cần có sự thay đổi trong giai đoạn mới của đất nước, và ta thấy có sự thay đổi, rút kinh nghiệm từ giai đoạn trước, bất động sản cần phát triển hơn, tận dụng tiềm năng của đất nước, thu hút ngoại tệ, phát triển cơ sở hạ tầng, tận dụng thế mạnh quốc gia, phát triển ngành công nghiệp không khói.
Nghị quyết 08-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Sau đó thì các bạn biết bất động sản du lịch phát triển ra sao? trong suốt từ năm 2015-2020, đất vùng du lịch khắp nơi đều phát triển, các chủ đầu tư lao vào làm các dự án du lịch nghĩ dưỡng, biến những vùng đất từ vài trăm, vài triệu 1 m2 thành vài chục triệu 1m2 chỉ trong thời gian rất ngắn.
Ngoài ra việc phát triển nhà ở ở khu vực nội thành Hà Nội, Hồ Chí Minh, bị chậm trong giai đoạn trước đó, mà nhu cầu nhà ở vẫn rất lớn khiến hàng trăm dự án, hàng trăm nghìn căn hộ chung cư bán ra trong giai đoạn từ 2013-2017.
Sức nén của thị trường, cùng với nhu cầu lớn, giai đoạn kinh tế phát triển mới, có bài học từ quản lý và quy hoạch phát triển đô thị từ giai đoạn cũ, sự điều chỉnh vĩ mô từ chính phủ đã tạo ra một giai đoạn bất động sản bùng nổ mạnh mẽ chưa từng có, tạo nên những doanh nghiệp bất động sản to, nhanh và mạnh mẽ mới, và giai đoạn thị trường 2013-2020 nằm ngoài tầm nhìn của kiểu người, và đương nhiên rất nhiều người cũng bỏ lỡ cơ hội đầu tư trong những năm qua.
Có thể chia chu kỳ 2013-2020 làm mấy giai đoạn?
- 2013-2016 giai đoạn chung cư bùng nổ mạnh mẽ nhất, đặc biệt tạo tiếng vang của Vingroup với hàng loạt dự án Hà Nội và HCM, thúc đẩy cả thị trường bùng nổ.
- 2016-2018 giai đoạn bất động sản nghỉ dưỡng: Với hàng trăm dự án, hàng chục nghìn căn biệt thự biển, hàng chục nghìn căn condotel được bán, thu về lượng tiền lớn từ người dân. Tạo ra làn sóng đổ tiền vào bất động sản của giới nhà giàu. Thúc đẩy phát triển hạ tầng, tạo công ăn việc làm, phát triển các vùng đất hoang sơ. Nhắm vào top đầu giới người giàu ở Việt Nam.
- 2017-2019 là giai đoạn đất nền ven các đô thị, đất nền vùng du lịch, đất nền đầu giá, tái định cư, đất nền thành phố công nghiệp.
- Giai đoạn cuối 2019-2020: Giai đoạn đi xuống cả thị trường từ chung cư, đến nghỉ dưỡng, đất nền. Thắt chặt pháp lý, xử lý sai phạm đất đai, ngân hàng nhà nước thắt chặt lãi suất liên quan đến bất động sản, các hiện tượng, mô hình phát triển bất động sản kém bắt đầu bung bét.
Trong giai đoạn này phát triển bùng nổ mọi phân khúc bất động sản, các dự án, các chủ đầu tư phát triển rực rỡ, nhiều dự án lần đầu tiên được đưa về Việt Nam làm thay đổi bộ mặt đô thị, phù hợp với thị hiếu và nhu cầu của người dân. Và quan trọng nhất chúng ta thấy trong giai đoạn vừa rồi được chia nhỏ: Khởi động – Tăng tốc – Vượt chướng ngại vật – Và cuối cùng là Về đích.
Các giai đoạn được chia không khác gì một trò chơi trên truyền hình. Và nếu anh chị đọc đến đây anh chị sẽ hiểu anh chị nên tham gia vào giai đoạn thị trường nào thì an toàn và đạt lợi nhuận, và anh chị cũng đã biết vì sao rủi ro rất cao khi tham gia vào sai giai đoạn chưa nào?
Nếu anh chị chưa hiểu tôi xin kể lại các trải nghiệm thực tế và tôi được trải nghiệm trong giai đoạn vừa rồi:
Như tôi đã nói nếu ai tham gia từ giai đoạn KHỞI ĐỘNG của thị trường và bán ở giai đoạn tăng tốc, thì an toàn, và hoàn toàn có thể đạt kỳ vọng đầu tư lãi lớn, tôi nhớ vào cuối năm 2016 khi đi tôi cùng nhóm bạn đi vào Phú Quốc chơi, đợt ấy Vingroup mới bán dự án Vinpearl Phú Quốc 2, thì trường bất động sản xung quanh mới nhen nhóm, lúc ấy sân bay chưa mở rộng, thông tin về đặc khu chưa có, chưa có nhiều tập đoàn lớn làm dự án mà mới trên giấy, lúc ấy khi đi ăn cơm ở thị trấn đất thị trấn 20-30tr m2 vẫn mua được, ngoài ta đất công thì rẻ lắm, 200-500-1 tỷ một công tùy vị trí.
Nhưng vì lúc đó chưa có tư duy mua đất. Sau đó chúng tôi về và từ đó đến nay Phú Quốc tăng 5-10 lần, công đất đẹp hồi đó 1 tỷ thì lúc cao điểm lên tới 15 tỷ, đất thị trấn giờ 100-120tr m2, … quan trọng nhất ở đây là giai đoạn thị trường khi KHỞI động rất ít nhà đầu tư quan tâm, và nếu ta không phân tích được thị trường, khu vực này đang ở giai đoạn nào? thì ta sẽ không biết mình đang có cơ hội hay là rủi ro chờ mình!!
Sau những lần đó tôi luôn trăn trở, nhưng và cũng chưa thể hình dung được tổng thể bức tranh bất động sản sẽ lan đến đâu, tiếp theo là dòng bất động sản nào, địa phương nào…và cho đến khi có cơ hội là năm 2018 khi ấy tôi tư vấn truyền thông cho một đại lý bán Vinpearl Bãi Dài Cam Ranh, cũng là dự án của Vin tôi xem quy hoạch và xem phần đất phía trong đợt ấy có Hưng Thịnh mở bán dự án Golden Bay 602 “nước đầu tiên” mặc dù pháp lý và thậm trí hạ tầng còn chưa làm, tôi bàn với vợ dồn hết tiền gần 500tr lấy 01 ô bên trong với giá hơn 9tr. Lần đầu chơi lớn anh chị ạ, đã tư vấn đầu tư bán bất động sản cho nhiều anh chị trước đó, nhưng đến lượt mình tự xuống tiền đầu tư cảm giác nó hoàn toàn khác, cảm giác mình tự đánh giá, phân tích, liều phát nó khác hẳn, thế mới nói chỉ khi mình xuống tiền mới là đầu tư, còn cứ đứng ném đá với phân tích ai cũng làm được. Rất may là sau gần 1 năm tôi bán cũng lãi được 60% giá vốn để chuyển về Quảng Ninh đầu tư, và đó là quyết định thay đổi việc đầu tư bất động sản của tôi đến nay.
Xem thêm: Biệt thự Sun Tropical Village theo phong cách nhiệt đới
Tóm lại chúng ta thấy gì từ 2 câu chuyện trên:
- Việc điều tiết vĩ mô từ chính phủ như: Du lịch là ngành quan trọng, kinh tế mũi nhọn.
- Các tập đoàn lớn đi làm các dự án du lịch ở các nơi trong giai đoạn 2016 -2018
- Ta có thể đầu tư cùng thời từ chủ đầu tư với đất xung quanh, thậm chí khi chỉ có thông tin quy hoạch.
- Hãy đầu tư vào đầu chu kỳ bất động sản và bán ra ở giai đoạn tăng tốc, về đích mình lại an nhàn.
- Như thấy 2020 là giai đoạn về đích, theo tôi dự kiến 2021-2022 là giai đoạn khởi động.
- Người có tiền mặt thì luôn chủ động và tìm thấy cơ hội đầu tư ở mọi lúc mọi nơi, ví dụ như 2020 ta có tiền để mua bất động sản mà các nhà đầu tư khác cắt lỗ là rất hay đấy.
THỨ 03 CHÙ KỲ VÙNG ĐẤT: Đây là chu kỳ tôi muốn chia nhỏ để nói rõ hơn trong chu kỳ tổng quan bất động sản. Như anh chị đã biết bao giờ giai đoạn khởi động cũng sẽ là tại các thành phố lớn, ở trung tâm như Hà Nội và Hồ Chí Minh, đơn giản thôi nơi mà các chủ đầu tư dễ kiếm tiền, nơi nhiều nhiều người có tiền, như vậy là sẵn thị trường. Thường các chủ đầu tư sẽ chọn các sản phẩm để ở để bán nhanh nhất, sau một giai đoạn hạn chế, hay chậm thì nhu cầu để ở là luôn luôn lớn, thực tế thì nhu cầu mua nhà để ở của người dân tại 2 thành phố lớn nhất cả nước này luôn lớn hơn nhiều lần sản phẩm được cung cấp ra thị trường.
Ngày nay việc phát triển các đô thị vệ tinh đang được phát triển, tiếp nối chu kỳ trước, khắp các hướng Bắc, Đông, Tây, Nam quanh thành phố sẽ đều phát triển, hiện có thể là các huyện, các quận ít được quan tâm, nhưng rồi sẽ đều được phất lên nhờ sự phát triển các của các đô thị vệ tinh. Như tại Hà Nội với Vinhomes họ cũng đã quy hoạch 5-6 đô thị vệ tinh theo các hướng từ vài trăm tới cả nghìn hecta, và điều đó sẽ làm cho giá đất tăng trưởng chóng mặt.
Không phải ai cũng có điều kiện để đầu tư ở Hà Nội, tất nhiên là yêu cầu số một khi đầu tư là điều kiện tài chính, có bao nhiêu để chọn đúng thị trường. Như vậy có thể thấy cơ hội ở khắp mọi nơi do tùy điều kiện tài chính mà chúng ta chọn đầu tư vào đâu. Với tôi thích các vùng đất hoang sơ, chưa một lần tăng giá.
Chu kỳ vùng đất bất kỳ đều được tăng giá theo việc quy hoạch từ Xã, thị trấn, thị xã, thành phố loại; 1,2,3, thành phố loại 1, hay thành phố trực thuộc trung ương quản lý. Đây là đơn giản nhất theo cấp độ hành chính mà Việt Nam quy định. Khi là thành phố thì mở rộng, hay quy hoạch thêm… đều làm cho vùng đất đó phát triển.
Gần nhất ngay tại Hà Nội có việc huyện Hoài Đức, Hay Huyện Đông Anh, Huyện Thanh Trì quy hoạch lên quận, và thông tin ngày càng đến gần thì giá đất lại tăng càng cao, như Hoài Đức đất ven thị trấn tăng gấp đôi gấp 3 mặc dù mới có thông tin, mặc dù chưa chính thức lên quận. Đây là chu kỳ cấp huyện.
Các anh chị thấy tại các tỉnh thành, trước đây một số dịch vụ tiện ích chỉ có ở các thành phố lớn, như siêu thị, đô thị, bệnh viện, công viên… nhưng ngày nay kinh tế phát triển các dịch vụ tiện ích đó được đầu tư về các tỉnh, cũng làm cho vùng đất đó tăng giá và đó là cơ hội đầu tư lớn bán đừng bao giờ bỏ qua. Có thể với các thành phố lớn nó là bình thường nhưng tại các địa phương lại là cơ hội đầu tư tuyệt vời.
Gần đây có một người em quê tại Huyện Phù Cừ, Hưng Yên có chia sẻ việc đầu tư của cậu ấy ngay tại địa phương và rất thành công. Nếu anh chị nào đang ở huyện thì biết trước đây tại các huyện chợ trung tâm thường rất lụp xụp, và tại thị trấn nhỏ thì chỉ có một dọc đường chính là phát triển, không có dãy 2, dãy 3 gì cả. Nhưng khi nhu cầu, kinh tế phát triển việc quy hoạch lại khu chợ trung tâm, hay đô thị mở rộng tại thị trấn sẽ là những cơ hội đầu tư tuyệt vời. Và người em đó đã rất thành công khi mua những căn nhà ngay gần chợ được phân lô bán cho dân (Nếu ở thành phố lớn họ sẽ gọi là Shophouse) giá tăng sau 1 năm khi chợ đông đúc trở lại tăng từ 100-200% giá bán ban đầu. Mà các anh chị biết thường ở huyện thì chỉ có một chợ trung tâm huyện là lớn nhất nhu cầu mua bán là rất lớn và ngày càng tăng giá, một bất động sản rất tốt để tăng dòng tiền.
Như vậy anh chị thấy cơ hội đầu tư ở khắp mọi nơi, nếu anh chị đang ở vùng đất du lịch thì hãy học các vùng đất du lịch khác đã phát triển, nếu anh chị thị trấn hãy nhìn các thị trấn khác đã phát triển, nếu anh chị gần siêu thị, gần dự án hãy nhìn các vùng đất gần siêu thị hay dự án đã phát triển như vậy là sẽ hình dùng được tương lai sẽ như thế nào, để quyết định đầu tư.
Chuyện đời là thế, ở Làng xã thì muốn lên thị ftrấn, huyện thì muốn lên quận, ở thị trấn thì muốn lên thị xã, rồi thành phố, ở thành phố thì muốn tới thủ đô, và ở thủ đô thì nhiều người chọn khắp mọi nơi khác thậm trí mua sang hẳn nước ngoài.
Đâu cũng phát triển nhưng thời gian là bao lâu? câu hỏi này thì lại tùy thuộc vào các chu kỳ khác nữa, như chu kỳ chính trị nơi ấy có phải trọng điểm để phát triển không? giai đoạn này có phải là thời cơ không? … anh chị thấy nếu như chỉ tại thị trấn với đô thị vài trăm ô, gần chợ vài chục ô thì nhanh thôi, lượng người giàu trong một huyện đó đủ để mua hết, nhưng nếu vùng đất đó là cả một tỉnh thì có khi đến cả chục năm mới phát triển. Ngay tại Hà Nội có khu Láng Hòa Lạc, quy hoạch khu công nghệ cao đã được 10 năm, nhưng đến nay mới chỉ phát triển được ít, nhiều nhà đầu tư từ 10 năm trước bị tan tác, hay như một vùng đất trong các chu kỳ bất động sản đều được coi là ngọc là vô cùng tiềm năng làm bao nhà đầu tư lên bờ xuống ruộng như Phan Thiết với biển đẹp, gần HCM, với sân bay, cao tốc mỗi lần dập dòm làm bao nhà đầu tư ăn quả đắng, tiền chôn và đợi mãi chưa thấy đâu, chỉ có môi giới, giới đầu cơ lướt là thịt luộc các nhà đầu tư non và thiếu kinh nghiệm. Từ thủ phủ resort, tới thủ phủ vùng đất chôn vùi nhà đầu tư.
THỨ 04 CHU KỲ DỰ ÁN: Mỗi dự án đều có tuổi đời từ lúc các chủ đầu tư nhóm ngó, tớ mua xin làm quy hoạch, đầy đủ thủ tục giấy tờ thành dự án, tới lúc khởi công, bán cho người mua và đầu tư tới lúc vào Khách hàng nhận nhà là cả một hành trình dài. Và có nhiều dự án từ lúc ý tưởng, thậm chí quy hoạch đã xong nhưng 5 năm, 10 năm cũng chưa xong.
Tôi vừa liệt kê các giai đoạn 1 của dự án, tuy có nhanh chậm thì tùy vào năng lực của mỗi chủ đầu tư. Nhưng mỗi giai đoạn chính là thời điểm các anh chị quyết định đầu tư các khác nhau:
- Giai đoạn thông tin, quy hoạch tới công bố báo chí: Đây là giai đoạn thường dành cho những nhà đầu tư đi săn, họ nắm bắt được thông tin, mua sớm nhất, có thể là mua xong bán ngay, hoặc mua gom số lượng lớn để được đền bù. Giá họ mua thường siêu rẻ, và lợi nhuận rất lớn. Điều kiện cần là nắm bắt thông tin nhanh và chuẩn xác, rủi ro là quy hoạch đó không được duyệt. Lúc này họ mua đất xung quanh dự án, vì dự án chưa bán.
- Giai đoạn thông tin chính: Đây là giai đoạn mà hình thành rõ ràng hơn, với những chứng cứ mười mươi, khi có đầy đủ thông tin quy hoạch là dự án đã có ở đây, đây cũng là lúc mà thị trường sôi động nhất, mua bán tấp nập diễn ra liên tục, đẩy giá đất xung quanh lên nhanh. Với nhà đầu tư lướt thì họ sẽ mua nhanh bán nhanh trong giai đoạn này, rủi ro ở đây là kể cả có đầy đủ quyết định việc công bố dự án, nhưng ngày làm thì chưa có, thì cũng chưa biết bao giờ đất mới có giá trị sử dụng.
- Giai đoạn khởi công và mở bán đợt đầu: Giai đoạn này thì quá rõ ràng, nếu một dự án lớn họ sẽ chia làm nhiều giai đoạn mở bán, như vậy đến lúc này có 2 thị trường được hình thành, đất ngoài dự án đã được đẩy đẩy cao lên mức gấp nhiều lần ban đầu, lúc này đất ngoài dự án đầu tư sẽ khó tăng trưởng mạnh nữa. Còn mới BĐS trong dự án thì là cơ hội đầu tư mới, tùy vào chiến thuật bán hàng của chủ đầu tư, giai đoạn đầu thường các chủ đầu tư sẽ chọn bán giá thấp, để thu hút khách hàng, bán hàng để có vốn triển khai các giai đoạn sau. Lúc này khi dự án chưa hình thành rõ ràng các tiện ích, các tòa nhà, đường giá để bán được hàng thì bán giá sẽ mềm hơn, và các chủ đầu tư thường hứa hẹn tăng giá trong các giai đoạn sau. Và với những người đầu tư lúc này nến phân tích được chủ đầu tư làm tốt có uy tín thì đầu tư giai đoạn này thường có lời. Rủi ro là nếu gặp phải CĐT yếu năng lực sẽ không thực hiện được dự án, không bán được hàng dự án mãi trên giấy thì Nhà đầu tư sẽ chôn vốn rất lâu.
CUỐI CÙNG – CHU KỲ MÔI GIỚI: Một trong những nguyên nhân làm cho mua bán sôi động, giá cả tăng nhanh chóng chính là môi giới, và môi giới thì như các loài chim di cư họ sẽ bay theo mùa, chỗ nào kiếm ăn được họ sẽ bay tới. Đặc biệt khi đầu tư vào một vùng đất được bỗng dưng quy hoạch là đặc khu, hay vùng đất du lịch, chỉ trong vòng vài tuần có hàng trăm môi giới sẽ kéo đến dù là ở Phú Quốc, Hay Vân Đồn, Hay Nha Trang, Đà Nẵng, Quy Nhơn, … lượng môi giới di cư này khi đến lập tức sốt, đầu tư bất động sản nhiều nhà đầu tư bị tâm lý, khi 1 nhà đầu tư gặp 5 môi giới bảo sốt, bảo hết hàng thì là sốt. Rõ ràng đây là lực lượng truyền thông tin đi khắp 4 phương, tới hàng trăm hàng nghìn các nhà đầu tư.
Nhưng vì là những môi giới di cư, những môi giới bán hàng theo chiến dịch, bán hàng theo dự án, bán hàng theo công cty, họ được đào tạo để bán dự án đó theo một 1 chiều là phải chốt khách. Và khi kết thúc họ lại ào ào di cư sang vùng đất mới, những người mua sau, những người sau khi hồi tỉnh, những người mua mà chưa rõ mục tiêu của mình khi mua, thì gặp phải rủi ro như đọng vốn, mất giá, tự tạo thêm công việc của cho mình, ….
Thế nên, nếu được mua trước khi môi giới đến, bán trước khi môi giới đi, là cách tốt nhất. Hoặc khi đầu tư nhà đầu tư cần rõ ràng mục tiêu, thời gian, và hiểu được những rủi ro khi đầu tư, để không phải thêm việc vào mình.Tác giả: Trần Minh